آنفلوانزای پرندگان، که به نام HPAI (Highly Pathogenic Avian Influenza) نیز شناخته می‌شود، یک بیماری ویروسی است که به طور عمده پرندگان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری می‌تواند از طریق پرندگان مهاجر، مرغداری‌ها و حتی پرندگان خانگی گسترش یابد. در حالی که این بیماری معمولاً پرندگان را آلوده می‌کند، مواردی از ابتلا در انسان‌ها نیز گزارش شده است، که نگرانی‌هایی را در مورد خطرات احتمالی برای سلامتی عمومی ایجاد کرده است. در این مقاله از سایت آگاهی بخش به بررسی این مورد می‌پردازیم در ادامه همراه ما باشید.
شیوع آنفلوانزای پرندگان در ایالات متحده
در ایالات متحده، این بیماری به طور گسترده‌ای در بین پرندگان وحشی و اهلی در حال گسترش است. در ایالت میشیگان، طبق گزارش‌های اداره منابع طبیعی این ایالت (DNR)، بیش از ۳۰۰ پرنده مرده در پنج شهرستان مختلف شناسایی شده‌اند که بر اساس آزمایش‌های اولیه، دلیل مرگ آنها آنفلوانزای پرندگان بوده است. این بیماری به خصوص در پرندگان آبی رایج است، اما همچنین در پرندگان دیگری مانند عقاب‌های طاس، شاهین‌ها و جغدها نیز مشاهده شده است.
بیشتر بخوانید: واکسین گارداسیل تولید داخل، بررسی جامع مزایا و چالش‌ها
در شهرستان واشتناؤ در میشیگان، حدود ۱۰۰ پرنده مرده به دلیل این بیماری شناسایی شده‌اند، بسیاری از آنها در پارک‌های عمومی در آن آربور کشف شده‌اند. طبق گفته کارشناسان DNR، این بیماری می‌تواند به راحتی از یک پرنده آلوده به دیگر پرندگان منتقل شود، به خصوص زمانی که تعداد زیادی از پرندگان در یک مکان تجمع می‌کنند.
اولین مورد مشکوک ابتلا به آنفلوانزای پرندگان در انسان در اوهایو
در ایالت اوهایو، اولین مورد مشکوک ابتلا به آنفلوانزای پرندگان در یک انسان گزارش شده است. این فرد یک کارگر مزرعه در شهرستان مرسر بوده است که با مرغ‌های تجاری مرده در تماس بوده است. طبق گزارش‌ها، خطر ابتلا به این بیماری در عموم مردم هنوز کم است، اما افرادی که با پرندگان آلوده تماس طولانی و بدون محافظت دارند، در معرض خطر بیشتری هستند.
شیوع آنفلوانزای پرندگان در ایران
تالاب میقان استان مرکزی در حال حاضر یکی از مناطقی است که به شدت تحت تأثیر آنفلوانزای پرندگان قرار گرفته است. براساس گزارش‌ها، در این تالاب حدود ۵۰۰ پرنده مهاجر در اثر ویروس کشته شده‌اند. این بیماری نه تنها برای اکوسیستم طبیعی این منطقه خطرناک است بلکه تهدیدی برای سلامتی پرندگان اهلی و انسان‌ها نیز به شمار می‌آید. اما علی‌رغم گسترش این بیماری، نهادهای دولتی مانند سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان دامپزشکی تاکنون هیچ اطلاع‌رسانی رسمی در این خصوص انجام نداده‌اند. این سکوت و عدم شفافیت به نگرانی‌های بیشتر در میان فعالان محیط زیست و رسانه‌ها دامن زده است.
بیشتر بخوانید: دانشمندان اولین هنیپاویروس را در آمریکای شمالی کشف کردند!
علیرضا هاشمی، پرنده‌شناس برجسته، به این موضوع اشاره می‌کند که سازمان دامپزشکی به دلیل ملاحظات اقتصادی و فشارهایی که ممکن است به فعالیت‌های صنعتی وارد شود، معمولاً در اعلام رسمی شیوع آنفلوانزای پرندگان محتاطانه عمل می‌کند. این سازمان در صورتی که بیماری را به طور رسمی اعلام کند، موظف به اجرای پروتکل‌های منطقه‌ای و ملی سختگیرانه‌ای می‌شود که ممکن است خسارات سنگینی به صنعت مرغداری وارد کند.
نحوه انتقال و خطرات آنفلوانزای پرندگان
آنفلوانزای پرندگان معمولاً در فصل مهاجرت پرندگان، که در پاییز و زمستان صورت می‌گیرد، شیوع پیدا می‌کند. در این فصل، پرندگان مهاجر از مناطق سرد شمالی به مناطق گرم‌تر جنوبی مهاجرت می‌کنند و در طول مسیر خود به یکدیگر یا به پرندگان اهلی ویروس را منتقل می‌کنند. به‌ویژه در تالاب‌ها و مناطق استراحت بین راهی، که پرندگان در آنجا تجمع می‌کنند، خطر انتقال ویروس به شدت افزایش می‌یابد. یکی از نگرانی‌ها این است که ویروس آنفلوانزا ممکن است در اثر تماس هم‌زمان انسان با پرندگان مهاجر و پرندگان آلوده به ویروس جهش یابد و ویروس جدیدی به وجود آید که برای آن واکسن یا درمانی وجود نداشته باشد.
در مناطقی مانند تالاب فریدونکنار استان مازندران، صید و شکار غیرقانونی پرندگان مهاجر می‌تواند ویروس را به راحتی از پرندگان مهاجر به پرندگان اهلی منتقل کند. این خطر به‌ویژه در مناطقی که مرغداری‌های صنعتی زیادی دارند، به شدت احساس می‌شود، زیرا ویروس به راحتی می‌تواند از طریق تماس بین پرندگان آلوده و مرغداری‌ها، به صنعت طیور آسیب برساند.
گسترش جهانی آنفلوانزای پرندگان: تاریخچه و چالش‌ها
آنفلوانزای پرندگان یا همان آنفلوانزای فوق حاد پرندگان (HPAI)، یک بیماری ویروسی است که به راحتی بین پرندگان منتقل می‌شود و ممکن است به انسان‌ها نیز سرایت کند. این بیماری برای نخستین بار در سال ۱۹۹۷ در هنگ کنگ مشاهده شد که در آن زمان یک نوع از ویروس آنفلوانزا که به H5N1 معروف است، موجب مرگ تعدادی از انسان‌ها شد. این واقعه باعث شد که نگرانی‌های جهانی از شیوع ویروس در انسان‌ها شدت گیرد.
در سال‌های بعد، ویروس‌های مختلف آنفلوانزای پرندگان، از جمله H5N1، H5N8، و H7N9، در کشورهای مختلف جهان شیوع یافتند. این ویروس‌ها به طور خاص در آسیا و اروپا، و همچنین در برخی مناطق آفریقا و آمریکای شمالی، تهدیدی جدی برای پرندگان و صنایع طیور به حساب آمدند. در سال‌های اخیر، حتی گونه‌های جدیدی از ویروس آنفلوانزا شایع شده‌اند که می‌توانند در برخی شرایط به انسان‌ها منتقل شوند و نگرانی‌های بهداشتی و زیست‌محیطی را در پی داشته باشند.
مطالعه سایر اخبار سلامت در سایت آگاهی بخش
نکته‌ای که در این میان حائز اهمیت است این است که ویروس آنفلوانزا در پرندگان مهاجر به راحتی جهش می‌کند. در مسیر مهاجرت، پرندگان از مناطقی با ویروس‌های مختلف عبور می‌کنند و این می‌تواند فرصت مناسبی برای ظهور سویه‌های جدید باشد که ممکن است برای انسان‌ها خطرناک باشند. به همین دلیل، متخصصان بهداشت عمومی و دامپزشکان همیشه به دنبال پیشگیری از شیوع این بیماری و شناسایی به موقع آن هستند.
خطرات آنفلوانزای پرندگان برای انسان‌ها
اگرچه خطر ابتلا به آنفلوانزای پرندگان در عموم مردم کم است، اما افرادی که در تماس مستقیم و طولانی‌مدت با پرندگان آلوده قرار می‌گیرند، باید احتیاط کنند. افراد در مزرعه‌ها و کسانی که با مرغ‌های زنده در تماس هستند، باید به طور مداوم دست‌های خود را با صابون و آب شستشو دهند تا از انتقال ویروس جلوگیری کنند.
اقدامات پیشگیرانه
در مواجهه با شیوع آنفلوانزای پرندگان، چند اقدام مهم وجود دارد که می‌تواند به کاهش گسترش این بیماری کمک کند:
- شستشوی دست‌ها: شستشوی کامل دست‌ها با صابون و آب پس از تماس با پرندگان زنده یا مرده از اهمیت بالایی برخوردار است.
- گزارش موارد مرگ پرندگان: در صورت مشاهده مرگ پرندگان وحشی به تعداد شش عدد یا بیشتر، باید فوراً این موارد به اداره منابع طبیعی گزارش شود.
- تمیز کردن غذا‌دهنده‌های پرندگان: برای جلوگیری از شیوع بیماری در پرندگان خانگی، توصیه می‌شود که غذا‌دهنده‌های پرندگان در حیاط‌ها هر دو هفته یکبار با محلول آب و وایتکس تمیز شوند.
نتیجه‌گیری
آنفلوانزای پرندگان همچنان یکی از تهدیدهای جدی برای پرندگان وحشی و اهلی است. اگرچه خطر ابتلا در انسان‌ها کم است، اما در صورت شیوع این بیماری، لازم است که اقدامات پیشگیرانه به‌طور جدی رعایت شوند. آگاهی از نحوه انتشار بیماری و رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی می‌تواند به جلوگیری از گسترش آن کمک کند و از تهدیدات احتمالی برای سلامتی انسان‌ها و پرندگان جلوگیری نماید.