چهارشنبه سوری، جشنی با پیشینهای چند هزارساله در فرهنگ ایرانی، هر سال در آستانه نوروز با آیینهای خاصی مانند پریدن از روی آتش و استفاده از مواد محترقه برگزار میشود. با این حال، در سالهای اخیر، استفاده نادرست از مواد آتشزا و انفجاری غیراستاندارد، این مراسم را به یکی از چالشبرانگیزترین رویدادهای سالانه از نظر ایمنی تبدیل کرده است. در این مقاله از آگاهی بخش، به بررسی جدیدترین آمار تلفات و مصدومان چهارشنبه سوری در سال ۱۴۰۲ و مقایسه آن با سالهای گذشته پرداخته و عوامل مؤثر بر این آمار را تحلیل خواهیم کرد.
مدیرعامل تلگرام پاول دورف فرانسه را به مقصد دبی ترک کرد!
آمار اولیه و گزارشهای رسمی سال ۱۴۰۳
بر اساس گزارشهای مقدماتی سازمان پزشکی قانونی و وزارت بهداشت (منتشرشده در فروردین ۱۴۰۳):
- تعداد مصدومان: از اول تا ۲۶ اسفندماه، ۶ کشته و ۶۱۲ نفر مجروح شدند.
- تعداد جانباختگان: مرگ 6 نفر بهطور رسمی تأیید شد که شامل موارد زیر است:
- انفجار مواد محترقه دستساز (مانند نارنجکهای غیراستاندارد).
- سوختگیهای گسترده (بیش از ۸۰٪ سطح بدن).
- نوع آسیبها:
- ۵۵٪ مصدومان: سوختگیهای درجه دو و سه.
- ۳۰٪: آسیبهای چشمی و قطع انگشتان دست.
- ۱۵٪: شکستگی استخوان و آسیبهای ناشی از پرتاب ترکش.
چه استان‌هایی بیشترین آمار مصدومان چهارشنبه سوری را دارند؟
استان‌هایی که بیشترین آمار مصدومان حوادث چهارشنبه سوری را دارند، عبارتند از:
- آذربایجان شرقی با ۱۳۱ مصدوم
- تهران با ۹۵ مصدوم
- آذربایجان غربی با ۵۲ مصدوم.
این استان‌ها در رتبه‌های اول تا سوم قرار دارند.
چه استان‌هایی کمترین آمار مصدومان چهارشنبه سوری را دارند؟
استان‌هایی که کمترین آمار مصدومان حوادث چهارشنبه سوری را دارند، عبارتند از:
- سیستان و بلوچستان با یک مصدوم
- یزد با دو مصدوم
- قم با دو مصدوم.
این استان‌ها کمترین تعداد مصدومان را در حوادث چهارشنبه سوری داشته‌اند.
چه تعداد از مصدومان چهارشنبه سوری به بیمارستان منتقل شده‌اند؟
از مجموع مصدومان حوادث چهارشنبه سوری، ۵۸۹ نفر به بیمارستان منتقل شده‌اند. از این تعداد، ۸۱ نفر به دلیل شدت جراحت در بیمارستان بستری شده‌اند و ۵۰۴ نفر پس از دریافت درمان ترخیص شده‌اند.
مسدود شدن مسیر شهرک صنعتی شیراز 1403
وام ۵۰۰ میلیونی بانک تجارت؛ دریافت فوری و آسان تسهیلات
چه تعداد از مصدومان چهارشنبه سوری در سن زیر ۱۸ سال بودند؟
بر اساس آمارها، ۴۷ تا ۶۰ درصد از مصدومان حوادث چهارشنبه سوری زیر ۱۸ سال سن داشته‌اند. این آمارها نشان میدهد که کودکان و نوجوانان به‌ویژه در معرض خطر هستند. در کردستان، ۶۰ درصد مصدومان زیر ۱۸ سال بودند. در سطح ملی نیز ۴۷ درصد از مصدومان زیر ۱۸ سال گزارش شده‌اند.
چه درصد از مصدومان چهارشنبه سوری عابران بودند؟
۱۳ درصد از مصدومان حوادث چهارشنبهسوری، عابران پیاده و رهگذران بودند که بدون هیچ‌گونه دخالت در استفاده از مواد محترقه، دچار حادثه شدند.
چه تعداد از مصدومان چهارشنبه سوری دچار سوختگی شده‌اند؟
از مجموع مصدومان حوادث چهارشنبه سوری، ۲۵۵ نفر دچار سوختگی شده‌اند. این عدد نشان میدهد که سوختگی یکی از شایع‌ترین آسیبهای ناشی از حوادث چهارشنبه سوری است.
چه تعداد از مصدومان چهارشنبه سوری دچار آسیب چشمی شده‌اند؟
از مجموع مصدومان حوادث چهارشنبه سوری، ۸۸ نفر دچار آسیب چشمی شده‌اند. در برخی گزارشها، عدد ۱۴۱ نیز ذکر شده است. این اختلاف ممکن است به دلیل زمان گزارش‌دهی متفاوت باشد. در هر صورت، آسیب چشمی یکی از شایع‌ترین آسیبهای ناشی از حوادث چهارشنبه سوری است.
مقایسه با آمار سالهای اخیر
- سال ۱۴۰۲: ۳۵۰۰ مصدوم و ۱۲ کشته.
- سال ۱۴۰۳: کاهش ۲۰٪ی مصدومان و ۲۵٪ی تلفات نسبت به سال قبل.
- علل کاهش احتمالی:
۱. تشدید نظارتها: افزایش گشتهای پلیس برای جمعآوری مواد محترقه غیرمجاز در شهرهای بزرگ.
۲. محدودیتهای قانونی: ممنوعیت فروش هرگونه مواد انفجاری در بازارهای سنتی و مجازات سنگین برای فروشندگان.
۳. آموزشهای پیشگیرانه: استفاده از ظرفیت شبکه های اجتماعی و رسانه ملی برای هشدار درباره خطرات مواد محترقه.
عوامل کلیدی تأثیرگذار بر آمار ۱۴۰۳
۱. مواد محترقه صنعتی: افزایش قاچاق مواد آتشبازی خطرناک از مرزهای شرقی (مانند افغانستان و پاکستان) که کنترل آنها دشوار است.
۲. فرهنگ غلط «لاکچریبازی»: برخی جوانان برای جلب توجه در فضای مجازی، از مواد انفجاری قویتر استفاده میکنند.
۳. تأثیر تحریمها: کمبود مواد اولیه استاندارد برای تولید داخلی مواد آتشبازی ایمن، سبب افزایش مواد دستساز خطرناک شده است.
۴. نقش خانوادهها: گزارشها نشان میدهد در سال ۱۴۰۳، مشارکت خانوادهها در نظارت بر رفتار نوجوانان افزایش یافته است.
واکنش نهادهای مسئول در سال ۱۴۰۳
- پلیس ایران: اعلام کرد در عملیات گسترده، بیش از ۲۰۰ تن مواد محترقه غیرمجاز در سراسر کشور کشف و ضبط شده است.
- اورژانس کشور: استقرار ۲۵۰۰ پایگاه سیار و استفاده از پهپادهای امدادگر برای شناسایی سریع حوادث در مناطق شلوغ.
- شهرداریها: ایجاد «پارکهای آتشبیخطر» در برخی شهرها مانند تهران و اصفهان با نظارت آتشنشانی.
چالشهای باقیمانده
نقض قوانین توسط تولیدکنندگان: برخی کارگاههای غیرمجاز با تغییر بستهبندی، مواد خطرناک را به عنوان «اسباببازی» به فروش میرسانند.
فروش زیرزمینی مواد: بازار سیاه فروش مواد محترقه در حاشیه شهرها و روستاها همچنان فعال است.
کمبود تجهیزات امدادی: در برخی مناطق محروم، دسترسی به مراکز درمانی مجهز برای درمان سوختگیهای شدید محدود است.
نتیجه گیری و راهکارها
چهارشنبه سوری بهعنوان بخشی از میراث فرهنگی ایران نیازمند رویکردی متعادل میان حفظ آیینها و تضمین ایمنی شهروندان است. برای کاهش تلفات، راهکارهای زیر پیشنهاد میشود:
- تشکیل کارگروه های ویژه برای نظارت بر تولید و توزیع مواد آتشبازی.
- آموزش اجباری در مدارس و مساجد درباره خطرات مواد محترقه.
- استفاده از فناوری: تولید مواد آتشبازی بیخطر با نور و صدا، اما بدون خطر انفجار.
- همکاری بینالمللی: الگوبرداری از کشورهایی مانند ژاپن و آلمان که جشنهای آتشبازی ایمن دارند.
نتیجه گیری
آمار تلفات چهارشنبهسوری در سال ۱۴۰۳ نشاندهنده کاهش نسبی آسیبها نسبت به سال گذشته است، اما این رویداد هنوز به یک چالش جدی بهداشتی و امنیتی تبدیل شده است. تحقق «چهارشنبه سوری ایمن» نیازمند همکاری سهجانبه مردم، نهادهای دولتی و رسانهها است. حفظ اصالت این آیین باستانی بدون به خطر انداختن جان شهروندان، تنها با عزم ملی و برنامهریزی علمی ممکن خواهد بود.