موشک نور یکی از برجسته‌ترین دستاوردهای صنایع دفاعی ایران در زمینه تولید موشک‌های کروز ضدکشتی است. این موشک با مهندسی معکوس موشک چینی C-802 توسعه یافته و با ویژگی‌های منحصر به فرد خود، به عنوان یکی از اصلی‌ترین تجهیزات نیروی دریایی ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این مقاله به تاریخچه، مشخصات فنی، قابلیت‌ها و نقش موشک نور در تقویت قدرت نظامی ایران می‌پردازیم.
تاریخچه توسعه موشک نور
ایران در اواسط دهه 1990 میلادی به دنبال تقویت توان نظامی خود، قراردادی را با چین برای خرید موشک‌های کروز ضدکشتی C-802 منعقد کرد. این موشک‌ها با توانایی حمله به اهداف دریایی در بردهای متوسط، مورد توجه نیروی دریایی ایران قرار گرفتند. اما به دلیل فشارهای سیاسی ایالات متحده، قرارداد پس از تحویل حدود 60 موشک به ایران لغو شد. پس از آن، ایران برنامه‌ای را برای مهندسی معکوس و توسعه بومی این موشک‌ها آغاز کرد.
در اوایل دهه 2000 میلادی، ایران موفق به ارتقاء و آزمایش نسخه‌های بهبود یافته‌ای از موشک C-802 شد که به نام موشک نور شناخته میشود. یکی از مهمترین دستاوردهای این پروژه، افزایش برد موشک از 30 کیلومتر به حدود 130 کیلومتر بود که در جریان رزمایش‌های نظامی مختلف به نمایش درآمد. در این مدت، ایران همچنین موفق به ساخت رادار مونوپالس DM-3B برای هدایت دقیق موشک در فاز نهایی پرواز شد.
بخوانید: حمله موشکی جدید سپاه به جیش الظلم در پاکستان
ویژگی‌های فنی موشک نور
موشک نور یک موشک کروز ضدکشتی با برد متوسط تا بلند است که با استفاده از یک موتور توربوجت طلوع-4 کار می‌کند. این موتور که نسخه ایرانی موتور فرانسوی Microturbo TRI 60 است، توانایی موشک را در پرواز در ارتفاع پایین و حمله به اهداف سطحی افزایش می‌دهد. این ویژگی باعث میشود که موشک نور در برابر سیستم‌های راداری دشمن کمتر قابل شناسایی باشد.
موشک نور دارای یک سر جنگی با مواد انفجاری تکه‌تکه‌شونده است که باعث تخریب شدید هدف پس از برخورد میشود. این موشک با استفاده از یک رادار فعال میلی‌موجی، توانایی شناسایی و هدفگیری دقیق اهداف را در مرحله نهایی پرواز دارد. از دیگر قابلیت‌های این موشک، مقاومت بالا در برابر جنگ الکترونیک و اختلالات راداری است.
برد عملیاتی و توسعه‌های جدید موشک نور
برد عملیاتی موشک نور بسته به مدل‌های مختلف آن متفاوت است. در مدل اولیه، این موشک دارای بردی در حدود 30 کیلومتر بود. اما در نسخه‌های بعدی، این برد به 130 کیلومتر و سپس به 170 کیلومتر افزایش یافت. همچنین، ایران در سال 2011 نسخهای ارتقاء یافته از این موشک با نام قادر را معرفی کرد که دارای بردی در حدود 200 کیلومتر بود و توانایی حمله به اهداف ساحلی را نیز داشت.
نسخه‌های جدید موشک نور از قابلیت‌های پیشرفته‌ای برخوردارند که شامل ارتقاء در سیستم‌های هدایت، تعقیب هدف و جنگ الکترونیک میشود. در سال 2012، ایران موشکی از خانواده نور را در رزمایش ولایت-90 آزمایش کرد که بهبودهای عمده‌ای در زمینه سیستم‌های ضد راداری و کنترل دقیق‌تر اهداف داشت.
نقش موشک نور در نیروی دریایی ایران
موشک نور به عنوان یکی از اصلی‌ترین سلاح‌های ضدکشتی در نیروی دریایی ایران به شمار می‌رود. این موشک با توجه به برد بالا و قابلیت‌های منحصر به فرد خود، به ایران امکان می‌دهد تا اهداف دریایی را در فاصله‌های دورتر هدف قرار دهد و از امنیت مرزهای آبی کشور حفاظت کند. استفاده از این موشک در جنگ‌های الکترونیک و توانایی آن در مقابله با سیستم‌های دفاعی دشمن، این سلاح را به یکی از ابزارهای کلیدی در دفاع دریایی ایران تبدیل کرده است.
نسخه‌های مختلف موشک نور
نور اصلی: این نسخه ابتدایی موشک نور با بردی حدود 30 کیلومتر توسعه یافته بود و به عنوان اولین نسخه مهندسی معکوس موشک C-802 شناخته میشود.
نور فاز 2: این نسخه با بردی در حدود 130 کیلومتر و بهبودهای عمده در سیستم‌های هدایت و کنترل بهبود یافته است.
نور فاز 3: با بردی حدود 170 کیلومتر، این نسخه دارای توانایی‌های پیشرفته‌تری در شناسایی اهداف و مقابله با سیستم‌های دفاعی دشمن است.
قادر: نسخهای ارتقاء یافته با برد 200 کیلومتر که علاوه بر حمله به اهداف دریایی، توانایی حمله به اهداف ساحلی را نیز دارد.
نسخه صادراتی نور: این نسخه با برد 120 کیلومتر برای صادرات به کشورهای دیگر تولید شده است.
استفاده از موشک نور توسط نیروهای خارجی
علاوه بر نیروی دریایی ایران، موشک نور در سال‌های اخیر به دست نیروهای نظامی متحد ایران مانند سوریه و حزب‌الله لبنان نیز رسیده است. در سال 2006، سوریه 25 موشک نور به همراه شناورهای تندرو سفارش داد که بین سال‌های 2009 و 2010 تحویل داده شدند.
حزب‌الله لبنان نیز در جنگ‌های مختلف با رژیم صهیونیستی از موشک نور استفاده کرده است. یکی از مهمترین حملات حزب‌الله با استفاده از این موشک، هدف قرار دادن شهرک صهیونیست‌نشین کفر گلعادی بود که با دقت بالا و خسارات سنگینی همراه بود.
بخوانید: اخبار حملات موشکی سپاه به مقر جاسوسی داعش و موساد
نتیجه‌گیری
موشک نور با گذشت زمان و توسعه‌های مداوم، به یکی از سلاح‌های کلیدی در زرادخانه نیروی دریایی ایران تبدیل شده است. این موشک با برد بلند، دقت بالا و مقاومت در برابر جنگ الکترونیک، توانایی ایران را در مقابله با تهدیدات دریایی به شدت افزایش داده است. همچنین استفاده از این موشک توسط نیروهای نظامی متحد ایران مانند حزب‌الله لبنان و سوریه نشان از اهمیت راهبردی این سلاح در منطقه دارد.
با توجه به اینکه موشک نور توانسته است قابلیت‌های خود را در میدان نبرد به اثبات برساند، می‌توان انتظار داشت که ایران در آینده نیز به توسعه و ارتقاء این موشک و دیگر موشک‌های کروز ضدکشتی خود ادامه دهد تا بتواند به طور موثر از مرزهای دریایی و منافع ملی خود در منطقه حفاظت کند.