داروی اوزمپیک (Ozempic) و سایر داروهای مشابه مانند وگویی (Wegovy) به عنوان انقلابی در درمان دیابت و کاهش وزن شناخته شده‌اند. با این حال، مطالعات اخیر نگرانی‌هایی را درباره عوارض جانبی غیرمنتظره این داروها، به‌ویژه مشکلات بینایی، مطرح کرده‌اند. پدیده‌ای که برخی آن را “کوری ناشی از اوزمپیک” (Ozempic Blindness) می‌نامند.
در ادامه این مقاله از سایت آگاهی بخش به بررسی شواهد علمی موجود، مکانیسم احتمالی این عارضه و اقدامات احتیاطی برای مصرف‌کنندگان می‌پردازیم.
🧪 آیا اوزمپیک واقعاً با کوری مرتبط است؟
مطالعه‌ای که اخیراً در ژورنال چشم‌پزشکی JAMA منتشر شده، ۹ بیمار را مورد بررسی قرار داد که پس از مصرف سمگلوتاید (Semaglutide) – ماده فعال موجود در اوزمپیک و وگویی – و داروهای مشابه، دچار مشکلات شدید بینایی شدند.
🔍 نتایج این مطالعه نشان داد:
- ۷ نفر به بیماری نوروپاتی ایسکمیک قدامی غیرشریانی (NAION) مبتلا شدند. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که جریان خون به عصب بینایی مختل شده و باعث از دست رفتن جزئی یا کامل بینایی می‌شود.
- ۱ نفر به التهاب عصب بینایی (پاپیلیتس – Papillitis) دچار شد.
- ۱ نفر دیگر نیز از ماکولوپاتی حاد پاراسنترال (PAMM) رنج می‌برد که باعث ایجاد نقاط کور در میدان دید می‌شود.
🔔 نکته مهم: NAION معمولاً یک وضعیت برگشت‌ناپذیر است. این بیماری مانند یک سکته در عصب بینایی عمل می‌کند و آسیب ناشی از آن دائمی است.
🤔 مکانیسم احتمالی کوری ناشی از اوزمپیک چیست؟
کارشناسان هنوز در تلاش‌اند تا بفهمند که چگونه داروهای کاهش وزن می‌توانند به مشکلات بینایی منجر شوند. یکی از نظریه‌های مطرح‌شده، به تغییرات ناگهانی سطح قند خون مرتبط است.
💡 مکانیسم توضیحی:
- این داروها به‌سرعت قند خون بالا را کاهش می‌دهند (هیپرگلیسمی).
- این تغییر سریع می‌تواند به عروق خونی و بافت‌های حساس مانند عصب بینایی آسیب برساند.
دکتر کریستوف بوتنر، متخصص غدد درون‌ریز در دانشگاه راتگرز، این پدیده را با شرایطی مانند تغییر ناگهانی فشار خون مقایسه می‌کند که می‌تواند باعث آسیب‌های چشمی مانند رتینوپاتی شود.
🧐 نتیجه: این احتمال وجود دارد که کوری ناشی از اوزمپیک، ناشی از تغییرات سریع متابولیک بدن باشد، نه یک اثر مستقیم سمی از دارو.
مطالعه سایر اخبار سلامت در سایت آگاهی بخش
📊 شواهد علمی بیشتر درباره این ارتباط
مطالعه‌ای دیگر در سال ۲۰۲۴ توسط محققان دانشگاه هاروارد انجام شد. در این مطالعه، از میان افراد مبتلا به دیابت نوع ۲:
- ۱۷ مورد NAION در بیماران مصرف‌کننده سمگلوتاید مشاهده شد.
- ۶ مورد NAION در بیمارانی که داروهای دیگر دیابت را مصرف می‌کردند، ثبت شد.
🔎 این یافته‌ها نشان می‌دهد که شاید ارتباطی بین مصرف سمگلوتاید و مشکلات بینایی وجود داشته باشد، اما هنوز نمی‌توان آن را قطعی دانست.
🏥 چه کسانی در معرض خطر هستند؟
اگرچه این عوارض بسیار نادر گزارش شده‌اند، اما برخی افراد ممکن است بیشتر در معرض خطر باشند:
- افراد مبتلا به دیابت و فشار خون بالا
- افراد با سابقه بیماری‌های چشمی مانند گلوکوم یا رتینوپاتی
- افرادی که کاهش وزن شدید و سریع را تجربه می‌کنند
🛑 هشدار: بیماران دیابتی ممکن است پس از شروع مصرف داروهای GLP-1، به دلیل تغییرات سریع در سطح قند خون، تاری دید موقت را تجربه کنند. اگر این تاری ادامه پیدا کند، باید سریعاً به چشم‌پزشک مراجعه کنند.
⚖️ توقف مصرف دارو: بله یا خیر؟
🔔 توصیه متخصصان:
- در حال حاضر، شواهد موجود برای توقف مصرف داروهای اوزمپیک و وگویی کافی نیست.
- دکتر جوزف ریزو، چشم‌پزشک بیمارستان Mass General Brigham، معتقد است که یافته‌های اخیر تنها یک هشدار اولیه هستند و نباید باعث وحشت بیماران شود.
🔑 نکته مهم:
اگر تاری دید، کاهش ناگهانی بینایی یا تغییرات غیرعادی در میدان دید خود را تجربه کردید، بدون وقفه به چشم‌پزشک مراجعه کنید.
شرکت سازنده اوزمپیک (Novo Nordisk) نیز اعلام کرده که در بررسی‌های بالینی خود، ارتباطی بین دارو و NAION پیدا نکرده است. با این حال، تحقیقات مستقل در این زمینه همچنان ادامه دارد.
مطالعه بیشتر: معرفی و مقایسه ۳عدد از بهترین پودر کلاژن های موجود در بازار
👁️ نکات مهم برای مصرف‌کنندگان اوزمپیک و داروهای مشابه
✅ ۱. معاینات منظم چشمی: حتی در صورت نداشتن علائم، بررسی سالانه وضعیت چشم‌ها به تشخیص زودهنگام مشکلات کمک می‌کند.
✅ ۲. کنترل قند خون: تنظیم تدریجی و کنترل‌شده سطح قند خون می‌تواند خطر عوارض بینایی را کاهش دهد.
✅ ۳. علائم هشداردهنده: در صورت مشاهده موارد زیر سریعاً به پزشک مراجعه کنید:
- تاری دید ناگهانی
- نقاط کور در میدان دید
- کاهش دید در یک یا هر دو چشم
✅ ۴. مشورت با پزشک: در صورت وجود سابقه مشکلات چشمی یا بیماری‌های قلبی-عروقی، پیش از مصرف این داروها با متخصص خود مشورت کنید.
🧠 جمع‌بندی
اوزمپیک و داروهای مشابه، با وجود اثربخشی بالا در کاهش وزن و کنترل دیابت، ممکن است در موارد نادری با عوارض چشمی مانند NAION مرتبط باشند. با این حال، تاکنون شواهد قطعی در این زمینه وجود ندارد و مصرف این داروها در صورت استفاده صحیح و تحت نظر پزشک، همچنان ایمن تلقی می‌شود.
👩⚕️ پیام پایانی:
سلامت چشم‌ها را جدی بگیرید. در صورت بروز هرگونه تغییر بینایی، به‌سرعت اقدام کنید و از قطع یا تغییر دارو بدون مشورت با پزشک خودداری نمایید.
🔗 منابع: