در این مقاله از سایت آگاهی بخش به بررسی آخرین خبر نشریه فوربز درباره عوارض شیمی درمانی میپردازیم. شیمی درمانی به مدت چند دهه به‌عنوان یکی از رایج‌ترین روش‌های درمانی برای بیماران سرطانی استفاده شده است. با این حال، پژوهش‌ها نشان می‌دهد که نوعی از شیمی درمانی، به‌ویژه نوعی که حاوی ماده‌ای به نام فلورواوراسیل (5-FU) یا قرص کاپسی‌تابین (به نام‌های تجاری زلودا یا CAPE) است، می‌تواند برای افرادی که دارای تغییرات ژنتیکی خاصی در ژن DPYD هستند، سمی یا حتی کشنده باشد.
هر آنچه در مورد عوارض پیرسینگ باید بدانید: پیرسینگ زیبایی مرگبار! 1403
اهمیت ژن DPYD در شیمی‌درمانی
DPYD و خطر شیمی درمانی
ژن DPYD نقشی کلیدی در تجزیه داروهای شیمی درمانی دارد. این ژن به تولید آنزیمی به نام DPD کمک می‌کند که پس از مصرف دارو، به بدن کمک می‌کند تا از شر مواد دارویی باقی‌مانده خلاص شود. افرادی که دارای یک نسخه از تغییر ژنتیکی در DPYD هستند، به دلیل کمبود جزئی آنزیم DPD، دو برابر بیشتر در معرض خطر عوارض سمی این داروها قرار می‌گیرند. مطالعات نشان داده است که حدود 2 تا 3 درصد از افرادی که دارای این تغییر ژنتیکی هستند، ممکن است به دلیل عوارض ناشی از دارو جان خود را از دست دهند. بنابراین، خطر شیمی درمانی در این بیماران به مراتب بالاتر از افراد عادی است.
خطرات شدید برای بیماران با دو تغییر ژنتیکی در DPYD
شیمی‌درمانی و تأثیرات مرگبار در بیماران با کمبود کامل آنزیم DPD
در حدود دو نفر از هر 1000 بیمار، دارای دو تغییر ژنتیکی در ژن DPYD هستند که موجب کاهش کامل عملکرد آنزیم DPD می‌شود. در این بیماران، مصرف داروهایی مانند 5-FU یا کاپسی‌تابین می‌تواند مرگبار باشد. این افراد به دلیل عدم توانایی کامل در تجزیه دارو، در معرض خطر شیمی‌درمانی قرار دارند.
راهکارهای کاهش عوارض شیمی درمانی برای بیماران مبتلا به تغییرات ژنی DPYD
استفاده از پادزهر اوریدین تری‌استات
در صورتی که بیمار پس از مصرف دارو دچار عوارض سمی شود و این موضوع به سرعت شناسایی شود، می‌توان از پادزهری به نام اوریدین تری‌استات استفاده کرد. اما این فرایند باید به‌سرعت انجام شود و هزینه این پادزهر و درمان مرتبط با آن بیش از 180 هزار دلار است.
روش‌های اروپایی برای کاهش عوارض شیمی درمانی
از سال 2020، مقامات بهداشتی در انگلستان و اتحادیه اروپا توصیه کرده‌اند که بیماران قبل از شروع شیمی درمانی، آزمایش ژنتیکی DPYD انجام دهند. این آزمایش در صورتی که بیمار دارای یک نسخه از تغییر ژنی باشد، به پزشکان کمک می‌کند تا ابتدا نیمی از دوز معمول را به بیمار بدهند و سپس، در صورت عدم بروز عوارض، دوز دارو را افزایش دهند.
وضعیت آزمایش ژنتیکی DPYD در ایالات متحده
چرا در ایالات متحده آزمایش ژنتیکی رایج نیست؟
در سال 2024، سازمان FDA به پزشکان توصیه کرد که پیش از تجویز 5-FU و کاپسی‌تابین، آزمایش ژنتیکی DPYD را در نظر بگیرند. اما برخلاف توصیه‌های محکم اروپا، FDA تنها به “توصیه” این آزمایش پرداخته است و الزام خاصی را ایجاد نکرده است. عدم حمایت سازمان‌های معتبر از این آزمایش و توصیه‌های غیرمستقیم FDA، موجب شده است که خطر شیمی‌درمانی برای بیماران در ایالات متحده همچنان بالا باقی بماند.
موانع استفاده از آزمایش‌های ژنتیکی
آزمایش ژنتیکی DPYD به دلایل مختلفی همچنان چالش‌برانگیز است، از جمله پیچیدگی فنی آزمایش‌ها، تنوع ژنتیکی بین قومیت‌ها و عدم آگاهی کافی پزشکان از نتایج این آزمایش‌ها.
هزینه‌ها و منافع آزمایش ژنتیکی DPYD
هزینه آزمایش و پوشش بیمه‌ای
هزینه انجام آزمایش ژنتیکی DPYD در ایالات متحده کمتر از 450 دلار است و اکثر بیمه‌های خصوصی و دولتی این هزینه را پوشش می‌دهند. این در حالی است که مطالعات نشان داده‌اند انجام این آزمایش از بروز بسیاری از عوارض جانبی پیشگیری می‌کند و خطر شیمی درمانی را کاهش می‌دهد.
دلایل تردید پزشکان نسبت به استفاده از آزمایش ژنتیکی در شیمی‌درمانی
چالش‌های تفسیر نتایج آزمایش‌های ژنتیکی
پزشکان ممکن است نگران باشند که در صورت سفارش این آزمایش، مجبور به تفسیر نتایج و استفاده صحیح از آن در درمان بیماران شوند، که این موضوع ممکن است نگرانی‌هایی از نظر مسئولیت حقوقی ایجاد کند. در واقع، برخی از سیستم‌های بهداشتی از بیماران به دلیل عدم ارائه این آزمایش شکایت کرده‌اند. با این حال، ابزارهای پشتیبانی تصمیم‌گیری بالینی در زمینه فارماکوژنتیک می‌توانند به پزشکان کمک کنند تا بهتر و با ایمنی بیشتری تصمیم بگیرند.
موانع فناورانه و هزینه‌های بالا در پیاده‌سازی ابزارهای دیجیتال
ابزارهای پیشرفته‌ای برای حمایت از تصمیم‌گیری بالینی وجود دارد، اما پیاده‌سازی این ابزارها در سیستم‌های الکترونیکی پزشکی هزینه‌های بالایی دارد و با چالش‌های فنی همراه است. این ابزارها به پزشکان کمک می‌کنند تا بتوانند با آگاهی از تغییرات ژنتیکی بیماران، دوز مناسب دارو را تعیین کنند و خطر شیمی‌درمانی را به حداقل برسانند.
5 مورد از فواید سکس که از آن بی خبرید!
توصیه‌های عملی برای بیماران
- از پزشک خود در مورد امکان انجام آزمایش ژنتیکی برای پاسخ به داروها سوال کنید. به‌ویژه اگر داروهای شیمی‌درمانی مانند 5-FU و کاپسی‌تابین به شما توصیه شده است.
- اگر آزمایش ژنتیکی برای ارثی بودن سرطان به شما پیشنهاد شده، درباره امکان انجام آزمایش‌های ژنتیکی مرتبط با پاسخ به دارو نیز پرس و جو کنید.
- از تیم درمانی خود بپرسید که چه عوارض جانبی ممکن است در طول شیمی‌درمانی رخ دهد و در صورت بروز کدام عوارض باید فوراً با آنها تماس بگیرید.
نتیجه‌گیری: تأثیر آزمایش ژنتیکی در افزایش ایمنی شیمی‌درمانی
شیمی درمانی از جمله روش‌های موفق و رایج در درمان سرطان است، اما انجام آزمایش‌های ژنتیکی می‌تواند این روش را ایمن‌تر و مؤثرتر کند. آزمایش‌های فارماکوژنتیکی، مانند آزمایش ژنتیکی DPYD، می‌توانند به بیماران و پزشکان کمک کنند تا از بروز عوارض سمی جلوگیری کنند و خطر شیمی‌درمانی را کاهش دهند.